Günlük Notlar Yazılar

Amenajman Çalışması Nedir? Geçmişi, Bugünü ve Yarınını Konuşalım Şunu içtenlikle söyleyeyim: iyi yapılmış bir amenajman çalışması, bir mekânın “olabileceği en iyi hâlini” bulma yolculuğudur. Kentte yürürken bir parkın neden bu kadar huzurlu hissettirdiğini, bir kıyı şeridinde kalabalıklar içinde niçin sıkışmadığımızı ya da bir ormanda böylesine düzenli bir canlılık neden mümkün oluyor, hiç düşündünüz mü? Cevap çoğu zaman görünmez kahramanlarda saklı: veriye dayalı analizler, akıllı kararlar ve insanların gerçek ihtiyaçlarını önceleyen bir planlama yaklaşımı… Yani amenajman. “Amenajman”ın Kökeni: Düzenlemekten Değer Yaratmaya Kelime, Fransızca aménagement (düzenleme, geliştirme) kökünden gelir. Başlangıçta daha çok ormanların sürdürülebilir işletilmesi ve bölgesel planlama bağlamında kullanılırken, zamanla peyzaj…

Görmek ve Körlük Hangisi İlk? Tarihin Işığında İnsanlığın Görme Serüveni Bir tarihçi olarak geçmişe baktığımda, insanlığın en büyük mücadelesinin ışığı aramak olduğunu görüyorum. Görmek —yalnızca gözle değil, bilinçle görmek— tarih boyunca bir ayrıcalık, bir tehlike, hatta bir lanet olarak yorumlanmıştır. Körlük ise sadece gözün kapanması değil, zihnin susması, toplumun görmezden gelmesidir. O halde soralım: Görmek mi önce geldi, yoksa körlük mü insanın ilk haliydi? Bu sorunun yanıtı, insanlık tarihinin karanlık ve aydınlık arasında süren kadim dansında saklıdır. İlk Çağlardan Günümüze: Körlüğün Işıktan Önce Geldiği Dönem İnsanlık, tarih sahnesine ilk çıktığında karanlık içindeydi. Gecenin anlamı korkuydu; bilinmeyen, her zaman tehlikeliydi. Bu…

Görkem İsmi Nereden Gelir? Toplumsal Kimliğin, Cinsiyetin ve Kültürel Anlamın İzinde Toplumun nasıl şekillendiğini anlamaya çalışan bir sosyolog için her isim, bir kültürel şifredir. Her isim, doğduğu dönemin değerlerini, inançlarını ve toplumsal kodlarını taşır. “Görkem” ismi de bu anlamda yalnızca bir kelime değil, bir toplumsal kimlik göstergesidir. Peki, Görkem ismi nereden gelir? Ve bu isim, bireyin toplum içindeki konumunu nasıl yansıtır? Bu sorunun cevabı yalnızca etimolojik değildir; aynı zamanda sosyolojik bir yolculuğu da içerir. Çünkü bir ismin kökeni, toplumun kendi tarihini, estetik anlayışını ve cinsiyet rollerine yüklediği anlamları açığa çıkarır. Görkem’in Kökeni: Dilden Kimliğe Uzanan Bir İz “Görkem” kelimesi Türkçe…

Bir Ekonomistin Gözünden: Kaynakların Sınırlılığı ve Guguk Kuşu Fenomeni Ekonomi, insan davranışlarını kıt kaynaklar ve sonsuz ihtiyaçlar arasında bir denge kurma çabası olarak inceler. Her seçim, bir fırsat maliyeti taşır; yani bir şeyi seçerken diğerinden vazgeçilir. İşte bu denge arayışında, bazı bireyler ya da kurumlar, sistemin açıklarını kullanarak kendi çıkarlarını maksimize ederken başkalarının kaynaklarını tüketir. Bu noktada “Guguk kuşu” metaforu, ekonomideki fırsatçılığı ve adaletsiz kaynak paylaşımını anlatan güçlü bir sembole dönüşür. Guguk Kuşu Kime Denir? Guguk kuşu, doğada kendi yavrusunu büyütmek yerine yumurtasını başka kuşların yuvasına bırakan bir türdür. Yavru guguk, ev sahibinin yavrularını dışarı atar ve tüm besini tek…

Dirençle Kandırmak Ne Demek? Farklı Bakış Açılarıyla Derinlemesine Bir İnceleme Hayatta hepimiz, kimi zaman farkında olmadan kimi zamansa bilerek karşımızdakini “ikna etmeye” çalışırız. Fakat bazen bu ikna süreci, basit bir fikir alışverişinden öteye geçer ve “dirençle kandırmak” dediğimiz daha karmaşık bir hâle bürünür. Bu yazıda, bu kavramı farklı açılardan ele alarak hem düşünmeye hem de tartışmaya davet edeceğim seni. Hazırsan birlikte zihnimizin sınırlarını biraz zorlayalım. — Dirençle Kandırmak Ne Demek? “Dirençle kandırmak” ifadesi kulağa çelişkili gelebilir. Çünkü kandırmak genellikle pasif bir eylem gibi düşünülür; bir taraf kandırır, diğer taraf kandırılır. Ancak burada bahsedilen şey, karşı tarafın direncine rağmen, onu sistemli,…

7 Numaralı Diş Hangisi? Dişlerin Haritasında Kaybolmadan Anlamak Diş hekimliğinde her dişin kendine ait bir kimliği, bir konumu ve bir işlevi vardır. “7 numaralı diş hangisi?” sorusu basit görünse de, ağız anatomisinin düzenini ve diş diziliminin mantığını anlamak için oldukça önemli bir başlangıç noktasıdır. Çünkü her diş, hem tarihsel hem biyolojik olarak evrimsel bir hikâyenin parçasıdır. Dişlerin numaralandırılması yalnızca bir teknik detay değil, aynı zamanda modern tıbbın diliyle insan bedeninin haritasıdır. Diş Numaralandırma Sistemi: Evrimden Modern Diş Hekimliğine Dişlerin numaralandırılması fikri, ilk olarak 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmıştır. Diş hekimliği bilimsel bir disiplin hâline geldikçe, her dişin yerinin standart bir…

Allah Sav Ne Demek? Bilimsel Bir Bakışla İnceleme Merak Edilen Bir Kavram: Allah Sav “Allah sav ne demek?” sorusu, ilk bakışta oldukça basit gibi görünebilir. Ancak, bu terim, özellikle İslam kültüründe oldukça derin bir anlam taşır. Dinî bir terim olarak sıkça kullanılır, ancak bu yazıda, Allah sav’ın ne anlama geldiğini bilimsel bir bakış açısıyla incelemeye çalışacağım. Konuyu anlatırken, hem dilsel hem de kültürel anlamlarına değinerek, bunu daha geniş bir perspektiften ele alacağız. Gelin, bu terimin ne anlama geldiğini daha derinlemesine keşfedelim. Allah Sav: Anlamı ve Kullanım Alanları Öncelikle “sav” terimi hakkında bir şeyler söylemek gerekiyor. “Sav”, İslam dünyasında genellikle “salavat”…

Toplumsal Aynada “Kaltaban Gonenir”: Anlamın, Cinsiyetin ve Kültürün İzinde Toplumun karmaşık yapısını anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, bazen bir kelimenin derinliğine indiğinizde koca bir kültürel evrenle karşılaşırsınız. “Kaltaban Gonenir” ifadesi de bunlardan biridir. İlk bakışta eski ya da yerel bir deyim gibi görünür; fakat toplumsal normların, cinsiyet rollerinin ve kültürel kabullerin içinde anlamını bulan çok katmanlı bir söylemdir. Bu yazıda, bu ifadenin sosyolojik anlam dünyasına doğru bir yolculuğa çıkacağız. Kelimelerin Toplumsal Hafızası Dil, toplumun aynasıdır. Her kelime, bir dönemin değer yargılarını, davranış kalıplarını ve güç ilişkilerini içinde taşır. “Kaltaban Gonenir” ifadesini çözümlemeye başladığımızda, iki temel unsur karşımıza çıkar: “Kaltaban” —…

Hiç Kimse Nasıl Yazılır? – Kelimelerin Gücü ve Anlatıların Dönüştürücü Etkisi Bir kelime, yüzyıllar boyunca bir toplumun kolektif hafızasında yer edinebilir. Anlatılar, bireylerin düşüncelerini, hayallerini ve yaşam deneyimlerini şekillendirirken, kelimeler de bu süreçte birer araç olmaktan öteye geçer. Edebiyat, dilin gücünü en etkili şekilde kullandığı alanlardan biridir. Çünkü edebiyat, sözcüklerin sadece anlamlarını değil, aynı zamanda onların çağrıştırdığı duyguları, imgeleri ve toplumsal bağlamları da işler. Hiç kimse gibi bir ifadenin derinliklerine inmek, dilin ve anlatının toplumsal, felsefi ve bireysel yönlerini keşfetmek demektir. Peki, hiç kimse kelimesi nasıl yazılır? Bir kelime, bir anlam taşıdığı kadar, aynı zamanda bir boşluk da yaratır. O…

GölgeFIL Nedir? Toplumsal Roller, Görünmeyen Güçler ve Cinsiyetin Sosyolojik Gölgesi Bir Sosyoloğun Girişi: Görünmeyeni Anlama Çabası Toplumun dokusunu çözümlemeye çalışan bir araştırmacı olarak, en çok ilgimi çeken şey “görünmeyen ama hissedilen” yapılar olmuştur. Her toplum, bireylerin eylemleriyle değil, o eylemleri şekillendiren gölge güçlerle inşa edilir. Bu gölge güçler, normlar, cinsiyet rolleri, alışkanlıklar ve sessiz kabuller biçiminde yaşamımızın her köşesine sızar. İşte GölgeFIL kavramı, tam da bu görünmeyen düzenin bir yansımasıdır — hem bireysel hem de toplumsal anlamda, güç ilişkilerinin karanlıkta kalan yüzünü temsil eder. GölgeFIL Kavramının Anlamı “GölgeFIL” kelimesi, metaforik olarak iki kelimenin birleşiminden doğar: gölge ve fil. Gölge, bastırılan,…